2. Εισαγωγή

2.1 Οι νέες τεχνολογίες

Είναι πλέον κοινή διαπίστωση ότι η εποχή που διανύουμε είναι έντονα σημαδεμένη από την ραγδαία εξέλιξη των επιστημών και της τεχνολογίας και όλοι συμφωνούν ότι η επιστημονικοτεχνική πρόοδος αλλάζει σε σημαντικό βαθμό τη ζωή μας διευκολύνοντας την σε όλες τις εκφάνσεις και δραστηριότητές της. Η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο τις τελευταίες δεκαετίες, από την εποχή του John von Neumann μέχρι τις μέρες μας. Η εμφάνιση νέων τεχνολογικών μέσων που αντικαθιστούν ανθρώπινες δεξιότητες και δραστηριότητες συνιστά σχεδόν καθημερινό φαινόμενο.

Η εμφάνιση των υπολογιστών και της πληροφορικής σε σχετικά ευρεία κλίμακα στη δεκαετία του '70 συνάδει με την περίοδο αμφισβήτησης του σχολείου ως προς δύο διαφορετικές προοπτικές: αφενός ως προς τη δυνατότητα του να απελευθερώσει τον άνθρωπο μέσω της γνώσης και εφετέρου ως προς την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας του. Κάτω από το πρίσμα αυτό, ο υπολογιστής θεωρήθηκε ως το μέσο για την απελευθέρωση από την άγνοια και ταυτόγχρονα ως εργαλείο που θα συμβάλει αποτελεσματικά στο εκπαιδευτικό έργο με παράλληλη μείωση του διδακτικού κόστους. Συνεπώς η εκπαίδευση δεν μπορεί να μείνει ανεπηρρέαστη από τις θεαματικές αυτές τεχνολογικές αλλαγές και εξελίξεις.

2.2 Η προιστορία των εκπαιδευτικών μηχανών

Το ενδιαφέρον για τις τεχνολογίες μέσα στον εκπαιδευτικό χώρο δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Ήδη από το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου αναπτύσεται στις ΗΠΑ μια βιομηχανία παραγωγής εκπαιδευτικών φιλμ και ένα κίνημα με στόχο την "οπτική" κατάρτιση που πολύ γρήγορα μετατράπηκε σε "οπτικοακουστική". Στην Γαλλία, ήδη από το τέλος του προηγούμενου αιώνα παρατηρείται παραγωγή παιδαγωγικών μέσων. Το κίνημα αυτό γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση αμέσως μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και αργότερα με την εμφάνιση της εκπαιδευτικής τηλεόρασης.

Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι λεγόμενες διδακτικές μηχανές, δημιούργημα της σχολής της συμπεριφοράς στα πλαίσια του κινήματος της προγραμματισμένης διδασκαλίας (programmed learning). Το προγραμματισμένο διδακτικό βιβλίο ή η διδακτική μηχανή αναλαμβάνει το ρόλο του δασκάλου και η καθιερωμένη σχέση "μαθητή-δασκάλου" σχεδόν ανατρέπεται. Ταυτόχρονα, η χρήση των προγραμματισμένων μηχανών εστιάζεται πάνω στην εξατομίκευση της διδασκαλίας που βασίζεται στους προσωπικούς ρυθμούς του μαθητευόμενου, ενώ γίνονται προσπάθειες να ληφθεί υπόψη και η προηγούμενη συμπεριφορά. Στην κλασσική εκδοχή της η προγραμματισμένη διδασκαλία χρησιμοποιούσε γραμμική οργάνωση, όπου η μάθηση προχωρούσε γραμμικά χωρίς διακλαδώσεις (B. Skinner). Μια δεύτερη μέθοδος παρουσίασης προγραμμάτων, αυτή του N.Crowder, ακολουθεί διακλαδώσεις ή πολλαπλές επιλογές. Σύμφωνα με τον Ν. Crowder υπάρχουν τέσσερις βασικές λειτουργίες στη δραστηριότητα του εκπαιδευτή : (α) παρουσίαση πληροφοριών, (β) απαίτηση από τον μαθητή να χρησιμοποιήσει αυτή την πληροφορία για να απαντήσει σε ανάλογες ερωτήσεις, (γ) εκτίμηση της απάντησης του μαθητή και (δ) λήψη αποφάσεων αναφορικά με την ποιότητα των παρεχόμενων απαντήσεων. Οι μέθοδοι αυτές γρήγορα γνώρισαν την παρακμή κάτω από τα συντονισμένα πυρά των γνωστικών ψυχολόγων και των παιδαγωγών. Η εμφάνιση του υπολογιστή στις αρχές της δεκαετίας του '70 συνιστά νέα εξέλιξη του κινήματος της προγραμματισμένης διδασκαλίας με την εμφάνιση της κλασσικής Διδασκαλίας με την Βοήθεια Υπολογιστή (Δι.Β.Υ - Computer Assisted Learning) που στη στοιχειώδη μορφή της δεν ήταν παρά η υπολογιστική υλοποίηση του προγραμματισμένου βιβλίου μέσω ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών (multiple choice).


Περιεχόμενα, αρχική, προηγούμενη, επόμενη σελίδα.