• σε πρώτη φάση δεν διευκολύνει την εκμάθηση της γραφής

• στα πλαίσια της γραπτής έκφρασης ο υπολογιστής μπορεί να διευκολύνει τη μάθηση ενθαρρύνοντας την επιτυχία και δίνοντας ένα πιο συγκεκριμένο περιεχόμενο στις ασκήσεις

παραδοσιακή θεώρηση της γραφής (F. Boule, 1988): τριπλή λειτουργικότητα

πληροφορική θεώρηση της γραφής εστιάζει το ενδιαφέρον της στο τρίτο σημείο (αυτό της επεξεργασίας) με σημαντικές επιπτώσεις στην ίδια την υπόσταση του κειμένου: από διαρκές και σταθερό γνωστικό υπόβαθρο μετατρέπεται σε ιδιαίτερα εύπλαστο μέσο, με απροσδιόριστη θέση στο χώρο και αβέβαιη ιδιοκτησία

η διαρκής σύγκρουση και αντιπαράθεση με λάθη και ανεπάρκειες

νέες δυνατότητες του Επεξεργαστή κειμένου εν σχέσει με τη γραφομηχανή

• διάσταση του κειμένου ως <<πρώτη ύλη>>: το κείμενο κόβεται και επεξεργάζεται ως ακάθαρτη ύλη, και η γραφή μετατοπίζεται προς την πλευρά της μετατροπής αυτός της ύλης, αφήνοντας κατά μέρος την πλευρά της γένεσης
• δυναμικό όργανο γραφής που δεν αφήνει πια ίχνη πρόχειρων χαρτιών
• λείπει μια μνήμη των πραγματοποιημένων πράξεων

σύστημα που επιτρέπει τη διαχείριση της γενετικής δόμησης τα ίχνη της οποίας φέρουν τα τσαλακωμένα χαρτιά των πρόχειρων γραπτών, η εγγραφή στο χαρτί μιας ιστορίας, προβολή στη σελίδα ενός νοητικού συστήματος σε εξέλιξη

η επεξεργασία κειμένου συνιστά δραστηριότητα που δεν περιλαμβάνει μόνο την έκδοση των γραπτών (με την πληροφορική έννοια) αλλά διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην οργάνωση των ιδεών και των επιχειρημάτων

οι κειμενογράφοι δεν είναι ικανοί να λύσουν τα προβλήματα που θέτει η εκμάθηση της γραφής

νέες ανέσεις στην υλικό πλευρά της γραφής απλουστεύοντας τις διορθώσεις, τις τροποποιήσεις, τη σελιδοποίηση, τις μετακινήσεις μερών

όσον αφορά τη βασική δραστηριότητα της παραγωγής κειμένων, ο κειμενογράφος γίνεται επικίνδυνος αν παρεμποδίσει το παιδί από κάθε πρότερη σκέψη και το ωθήσει στο να αρχίσει αμέσως τη σύνταξη του κειμένου ή να το οδηγήσει στη σύγχυση ανάμεσα στο τελειωμένο κείμενο και στο κείμενο που χρειάζεται επιπλέον επεξεργασία και σελιδοποίηση

επιπλέον δυνατότητες στη γραφή και παρουσίαση ενός κειμένου (σελιδοποίηση σε στήλες, εισαγωγή γραφημάτων, φωτογραφιών ακόμα και ήχων)

σε συνεργασία με στατιστικά προγράμματα ή λογιστικά φύλλα (spreadsheets), προγράμματα επεξεργασίας εικόνας, χρήση “σαρωμένων” (scanned) εικόνων, ή ακόμα και προγράμματα επεξεργασίας ήχου μπορούμε να αποκτήσουμε αρκετά εύκολα εντυπωσιακά αποτελέσματα σε συνθήκες πραγματικής τάξης

δυνατότητες για γραπτή έκφραση του μαθητευόμενου, προοπτικές πολύ εύκολης χρήσης για καινοτόμες εφαρμογές παλαιότερων παιδαγωγικών αρχών, όπως το σχολείο Freinet

ο εκπαιδευτικός είναι δυνατόν να αναβαθμίσει την παρουσίαση του μαθήματος σε συνθήκες παραδοσιακής διδασκαλίας

α) H γραπτή έκφραση ως κοινωνική πράξη και βασική δεξιότητα για τη μάθηση και τη ζωή σε μια κοινωνία γραπτής παράδοσης

β) H γραπτή έκφραση ως γνωστική πράξη και όργανο της σκέψης

• διαδικασία της γραπτής έκφρασης, με ή χωρίς τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών.
• σύλληψη τεχνολογικών συστημάτων καλύτερα προσαρμοσμένων στη διδασκαλία της γραπτής έκφρασης
• συγκέντρωση των μελετών που αφορούν την εκμάθηση της γραπτής έκφρασης και τη σύζευξή τους με τις μελέτες πάνω στις τεχνολογίες της πληροφορίας εφαρμοσμένες στη διδασκαλία της γραπτής έκφρασης

νέα μεταφορά: υπερκείμενο (hypertext)

το συνδυαστικό δηλαδή παιγνίδι ανάμεσα σε αριθμούς και κωδικούς, οι ψηφιακοί πίνακες που “υλοποιούνται” και “δίνουν ζωή”

η οπτικοποίηση δηλαδή ενός αριθμητικού μοντέλου που προσομοιώνει το αντικείμενο και όχι η οπτική προβολή ενός ήδη υπάρχοντος αντικειμένου

• στην αντίληψη αφηρημένων μοντέλων φυσικών φαινομένων
• χημικών αντιδράσεων
• βιολογικών διαδικασιών
• κοσμολογικών υποθέσεων...

Ποσότητα δομών, φαινομένων και εξαιρετικά σύνθετων διαδικασιών που δεν μπορούσαν παρά να είναι διανοητικά αντιληπτές, κατανοημένες μέσω ενός αργού έργου αποκωδικοποίησης, υπομονετικά χαρτογραφημένων ή σχεδιασμένων στο χέρι, ξεπηδούν σήμερα απευθείας στο προφανές του αισθητού κόσμου χάρη στις αρετές των ψηφιακών εικόνων

Mια νέα αλληλεπίδραση ανάμεσα στην αίσθηση και στην αφηρημένη νοημοσύνη βρίσκεται σε κυοφορία

H ψηφιακή εικόνα (φωτογραφία, σχέδιο, φιλμ) μπορεί να επεξεργαστεί εκ νέου, να μετατραπεί κατά βούληση (κάθε παράμετρος συνιστά αντικείμενο ξεχωριστής επεξεργασίας)

Tο φυσικό υπόβαθρο, υπόβαθρο συνεχές και αναλογικό (analog), χάνει κατ’αυτό τον τρόπο τον πρωταρχικό του ρόλο προς όφελος πινάκων αριθμών, υπόβαθρο ασυνεχές και αφηρημένο

Tο αρχείο των ψηφιακών δεδομένων που περιγράφει μια εικόνα δεν είναι σε καμία περίπτωση το ομόλογο ενός ενδεχόμενου πρωτότυπου αντικειμένου

Κίνημα ένταξης των εικόνων στο αναλυτικό πρόγραμμα

επιστημολογική ρήξη στο κόσμο της εικόνας, νέες σχέσεις με το πραγματικό και με τη συμβολική παραγωγή

Ανάδυση νέων περιεχομένων, στα πλαίσια των οποίων η γνωστική δραστηριότητα εξασκείται με ιδιαίτερο και πρωτότυπο τρόπο

1. Διδασκαλία των καλών τεχνών (προοπτική ένταξης της συμβολής των νέων τεχνολογιών σε μια διδακτική της εικόνας)

• η εικόνα, τρόπος ειδικής αναπαράστασης, συνιστά αυτόνομο αντικείμενο μελέτης
• η μελέτη του τρόπου με τον οποίο οι μαθητές προσεγγίζουν την ανάπτυξη και την κατασκευή εικόνων, παρέχει πρόσβαση στις γνωστικές λειτουργίες που θέτουν σε πράξη

δραστηριότητες του υποκειμένου προσανατολιζόμενες από

• φαντασιακή πρόθεση: δραστηριότητες νοερών εικόνων (προκαταβάλω, προ-βλέπω, προσομοιώνω χωρικές και χρονικές εξωτερικές μορφές)
• αντιληπτική (τι σημαίνει να βλέπεις πίσω από το φακό μιας κάμερας ή μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή;)
• ψυχοκινητική (μετακινήσεις μέσα στο χώρο των οπτικών πεδίων, συγχρονισμός ανάμεσα στο μάτι και στο χέρι κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας)

το αποτέλεσμα αυτός της δραστηριότητας:

• η εικόνα (συχνά συνοδευόμενη από ήχο) μέσα στα διαφορετικά της στάδια
• με το καθεστώς αντικειμένου της αίσθησης

διερεύνηση της επιχειρησιακής αξίας των εικόνων όχι μόνο ως πηγή πληροφόρησης αλλά και ως υπόβαθρο πολλαπλών δραστηριοτήτων, αντικείμενα και ταυτοχρόνως μέσα επεξεργασίας εμπλεκόμενα σε λειτουργικές διεργασίες

η εικόνα μπορεί να παίξει σημαντικό διδακτικό και γνωστικό ρόλο αναδιοργανώνοντας τις αναπαραστάσεις των μαθητών

θεωρείται όχι μόνο ως εργαλείο επικοινωνίας αλλά και ως εργαλείο γνώσης

δεν είναι απλώς μηνύματα για να επικοινωνούμε αυτό που ήδη ξέρουμε, αλλά επίσης όργανα εξερεύνησης και ανακάλυψης

Αν για αιώνες η μουσική διεργασία συνιστούσε αφενός ένα σύμπλεγμα φωνών σε διάφορες κλίμακες και διακριτά ορχηστρικά όργανα, το καθένα με ξεχωριστή “προσωπικότητα”, και αφετέρου την γκάμα και τις αρμονικές σχέσεις της μουσικής γραφής (F. Boule, 1988), η επιλογή, η λήψη και η επεξεργασία του ήχου περνούν σήμερα από μια διαδικασία σε τρεις χρόνους:

Συνδέοντας τον ηλεκτρονικό ενορχηστρωτή με το δειγματολήπτη και το συνθετητή κατασκευάζουμε το νέο ψηφιακό στούντιο που επιτρέπει τη συγκέντρωση σε ένα ενιαίο όλο, όλων των μουσικών λειτουργιών: σύνθεση, εκτέλεση και επεξεργασία

τα νέα εργαλεία θα επιτρέψουν στα παιδιά να έχουν πρόσβαση πολύ πιο εύκολα στον κόσμο της μουσικής και να έχουν μια προσέγγιση όπως γινόταν παλιότερα με τη LOGO, με τη βοήθεια μιας σειράς διαδικασιών σταδιακώς ορισμένων

η μουσική, παιγνίδι πάνω στην επανάληψη, το ρυθμό και τη μεταβολή προσφέρεται όντως σε μια αλγοριθμική διαδικασία, τουλάχιστον όσον αφορά την πρώτη μάθηση

η δυνατότητα να εμφανίσουμε πάνω στην οθόνη την παρτιτούρα του κομματιού που αυτοσχεδιάζουμε πάνω σε ένα συμβατικό όργανο ή πάνω στο synthetizer θα αλλάξει ριζικά και σε βάθος τη μουσική εκπαίδευση

το σύνολο των τεχνικών που επιτρέπουν τη μελέτη της μελλοντικής συμπεριφοράς ενός συστήματος με βάση ένα κατάλληλο μαθηματικό μοντέλο προγραμματισμένο ώστε να μελετάται η εξέλιξη των διάφορων αντιπροσωπευτικών μεταβλητών του φαινομένου που εξετάζεται

1. Χώρος της όρασης (ψηφιακή εικόνα): παύει να υφίσταται η διάκριση ανάμεσα στο θεατή και το δημιουργό εικόνων

• ο θεατής - χειριστής μπορεί να παρέμβει κάθε στιγμή με μια απλή εντολή μέσα στην εξερεύνηση (exploration) ενός ορατού κόσμου πάνω σε όλες τις κλίμακες και σε όσους τρόπους αναπαράστασης μπορούμε να φανταστούμε
• μοναδική δυσχέρεια σε αυτή την εξερεύνηση: η δραστηριότητα σύλληψης και προγραμματισμού αυτών των κόσμων
• η κατασκευή ψηφιακής εικόνας περνά από μια σειρά υποχρεωτικών σταδίων: ο φορμαλιστικός ορισμός των αντικειμένων και η κατασκευή μιας ιεραρχίας προγραμμάτων που θα διαχειρίζονται τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Η ορθή επινόηση του μοντέλου το καθιστά εξερευνήσιμο με αλληλεπιδραστικό τρόπο. Tο μοντέλο αυτό, σε αντίθεση με τις λειτουργικές περιγραφές πάνω στο χαρτί, είναι δυναμικό, με πλαστικότητα και εφοδιασμένο με αυτονομία δράσης και αντίδρασης

2. Ανθρώπινη φωνή και ήχος
1. Συμπεριφορά επιστημονικών μοντέλων
2. Εξέλιξη κοινωνικοοικονομικών συστημάτων
3. Ψυχαγωγία - Ηλεκτρονικά παιγνίδια
4. Εκπαίδευση

ο όρος της προσομοίωσης που άλλοτε υποδήλωνε την ιδέα της απάτης και του δόλου γίνεται στις μέρες μας συνώνυμο της εμπιστοσύνης και της κυριαρχίας

μια ενδιαφέρουσα μέθοδος πρόβλεψης του μέλλοντος

η προσομοίωση ως αφηρημένη αναλογική κατασκευή δεν συνεπάγεται από την πλευρά του προσομοιωτικού συστήματος ούτε τελικότητα ούτε προθετικότητα, ούτε αφομοίωση των αμοιβαίων μετασχηματισμών ανάμεσα στο εσωτερικό και το εξωτερικό, ούτε αυτοανάπτυξη μέσα στο χρόνο. Η πρόθεση βρίσκεται στο σύνολό της στον εγκέφαλο του προγραμματιστή. Tο ίδιο το πρόγραμμα ως τελικό προϊόν μένει διάφορο του μοντέλου προσομοίωσης

• νέες διαστάσεις στην έννοια της αναπαράστασης: ένα πρόγραμμα προσομοίωσης έχει ως βασικό στόχο μια δυναμική αναπαράσταση της πραγματικότητας
• Tο ίδιο το γεγονός της αναπαράστασης ενέχει την αντικατάσταση ενός φαινομένου με το υποδηλούμενο αντίγραφό του.
• το κείμενο σημειώνει το λόγο, η εικόνα αναπαριστά το πρωτότυπο μοντέλο, πραγματικό ή ιδεατό
• φωτογραφία, κινηματογράφος: τεχνολογίες όπου η αναπαράσταση ταυτίζεται όλο και περισσότερο με την πραγματικότητα που πρέπει να αναπαραστήσει
• η αλληλεπιδραστική εικόνα καθιστά προφανή μια σημαντική εξέλιξη της έννοιας της αναπαράστασης: δεν την κοιτάζουμε πια, την κατασκευάζουμε στα πλαίσια μιας αρκετά σύνθετης διαδικασίας επιλογής, ρυθμίσεων, προσανατολισμού

η πληροφορική προσομοίωση συνιστά τη συνέχεια άλλων μορφών αναπαράστασης και, ταυτόχρονα, μια ρήξη με τις παλιές μορφές αναπαράστασης

• αναπαραστάσεις που δεν πηγάζουν από μια οπτική ανίχνευση ή με μετασχηματισμό πραγματικών αντικειμένων (όπως στη βιντεοσκόπηση)
• οι συνθετικές εικόνες δεν αντικατοπτρίζουν πλέον πρωτότυπα αντικείμενα τα οποία και θα αναπαριστούσαν

1. προϊόν ενός υπολογισμού, ανοίγουν, για πρώτη φορά, στο θεατή τη δυνατότητα (και ταυτόχρονα την αναγκαιότητα) να παρέμβει στην εικόνα...
2. η αλληλεπιδραστικότητα είναι ένας από τους άμεσους χαρακτήρες που προσδίδει η πληροφορική στην προσομοίωση.
3. η παρέμβαση, σε πραγματικό χρόνο τις περισσότερες φορές, του χρήστη δεν είναι μόνο το ζητούμενο αλλά γίνεται και απαραίτητη

νέες πολιτισμικές, πολιτικές και φιλοσοφικές προοπτικές γύρω και πέρα από τη φωτογραφία

ο ρόλος που έπαιζε η φωτογραφία ως αναπαράσταση της πραγματικότητας υπήρξε πρωταρχικός, αλλά η θέση αυτή τίθεται στις μέρες μας σε αμφισβήτηση

η μετα-φωτογραφική εποχή επιβάλλεται πλέον χωρίς αμφισβήτηση και χαρακτηρίζεται από τρία σημεία

1. τη θεαματική εισβολή του υπολογιστή στον κόσμο της δημιουργίας των εικόνων
2. το τέλος του αυθεντικού που θέτει σε απευθείας αμφισβήτηση τη σημασία της πληροφορίας μέσα στην κουλτούρα μας
3. με την πραγματικότητα της αντικατάστασης η εικόνα καταλαμβάνει μια νέα και χωρίς όρια εξουσία

τα πρώτα εκπαιδευτικά προγράμματα προσομοίωσης (αρχές ’70) ως λογισμικό είχαν σαφώς αντίθετο παιδαγωγικό προσανατολισμό από την κλασσική Διδασκαλία με την Bοήθεια Yπολογιστή (Δι.B.Y.)

O A. Bandura υποστηρίζει ότι σημαντικό τμήμα των ανθρωπίνων γνώσεων αποκτάται μέσω της παρατήρησης της συμπεριφοράς των άλλων και της προσπάθειας για αναπαραγωγή της εν λόγω συμπεριφοράς

Ενα εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσομοίωσης θα πρέπει να περιέχει:

α) την επιλογή των μεταβλητών εκείνων που θεωρούνται σημαντικές από εκπαιδευτική σκοπιά, και που είναι εκείνες που μπορεί να μεταβάλλει ο μαθητής

β) την προσπάθεια για αύξηση του ενδιαφέροντος του παιδιού (με τη χρήση ενδιαφερόντων σεναρίων, γραφικών, εικόνων, κίνησης, ήχου κλπ)

• σε κατάσταση προσομοίωσης ο μαθητής - αλλάζοντας κατά βούληση ορισμένες μεταβλητές του εξεταζόμενου φαινομένου - έχει την πρωτοβουλία εξέλιξης και δεν οφείλει να απαντά σε ερωτήσεις που έχουν προβλεφθεί από τους δημιουργούς ενός λογισμικού
• με βάση τις παρατηρήσεις που κάνει πάνω στα αποτελέσματα των χειρισμών του, είναι δυνατόν να ανακαλύψει το μοντέλο το οποίο προσομοιώνει το λογισμικό ή τις βασικές παραμέτρους που το συνθέτουν και να εφαρμόσει αυτά που έχει ήδη μάθει

[1] υποστήριξη του μαθήματος με τη βοήθεια αλληλεπιδραστικής προσομοίωσης,

[2] επαλήθευση ενός μοντέλου

[3] κλασσική αλληλεπιδραστική προσομοίωση

το εκπαιδευτικό λογισμικό έχει αναπτυχθεί πάνω σε ένα αποσαφηνιστικό μοντέλο του προς μελέτη φαινομένου

• μοντελοποιητική (αν το μοντέλο είναι άγνωστο στο μαθητευόμενο)
• συμπεριφοριστική (αν το μοντέλο είναι γνωστό στο μαθητευόμενο)

1. δυναμική προσομοίωση: μελέτη της επιρροής των παραμέτρων
1. μεθοδολογική προσομοίωση: όχι μελέτη των συνεπειών ενός μοντέλου κάνοντας να μεταβληθούν οι παράμετροί του, αλλά η αντιπαράθεσή του με την εμπειρία ή με την κοινή λογική
1. επιχειρησιακή προσομοίωση: στοχεύει να θέσει σε λειτουργία ένα πείραμα ή μια συσκευή μαθαίνοντας τις διαδικασίες, τα μοντέλα και τα συστήματα